از ابتدای انقلاب سال 57 ایران، رهبران و مدیران ارشد کشور همواره بر استقلال و آزادی مردم و اصل حاکمیتِ ارادۀ ملت، هویت ایرانی و اسلامی، فقرزدایی با گفتمان عدالت و پیشرفت، تغییر بنیادین در نظریه پردازی های رایجِ اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و سپس تولید علم و فناوری و معماری مبتنی بر مولفه های ایرانی و اسلامی تاکید داشته اند. اما به رغم خسارت های بی شمار ناشی از دگرگونی های سالهای انقلاب و جنگ که برای زندگی بهتر و برابری و پیشرفت و زیست اخلاقی تحمل شد، هیئت حاکم بر کشور طی 44 سال گذشته جز در عرصه نظامی، که البته آنهم از ابتدا مورد خواست نبود، در هیچکدام از زمینه های پیش گفته موفقیت چشم گیری کسب ننموده و علاوه بر آن سرمایه های اجتماعی را در خطر انقراض قرار داده است. اکنون نیز هدف از نگارش و انتشار این متن، بازخوانی و آسیب شناسی تاریخیِ جریان ها، رویدادها و نتایج تحولات اجتماعی نیست اما دلیل آغازیدن با شعارها و وعده های فراموش شده و تحقق نیافته، دست یازیدن به ریسمانی است که نسل قبلی بر آن توافق داشتند و برای نسل جدید هم ممکن است قابل پذیرش باشد.
به نظر نگارنده، محور مطالبات مردمی در تحولات چهل و چندساله اخیر ایران شامل؛ ارتقای استانداردهای اخلاقیِ فردی و اجتماعی، برخورداری از آزادی های مدنی و برابری های اجتماعی، حاکمیت ارادۀ مردم، اقتصاد شفاف و اعمال حق مالکیت بر سرمایه ها و ثروت های ملی است.
بنابراین، نگارنده با پرهیز از سخن درازی و پرگویی و با فرض درست بودن گزاره های بالا و فرض استمرار ارادۀ آگاهانه حاکمان بر تحقق منشور انقلاب 57، راهکارهای اداری، اقتصادی و مالی زیر را به عنوان رهیافت عبور از چالش های پیشِ رو که از اساس ریشه در نظام اداری و اقتصادی حاکم دارند پیشنهاد می نماید:
الف) تبدیل "شرکت سهامی خاص ایران!" به "شرکت سهامی عام ایران"
انجام رهیافت بالا (خاص به عام)، مستلزم اجرای راهکارهای زیر است:
- تاسیس شرکت ملی ایران (سهامی عام)
- انتشار سهام با نام شرکت به تعداد و نام مردم ایران
- انتخاب رییس جمهور به عنوان رییس هیئت مدیره و معاون اول (یا نخست وزیر) به عنوان مدیرعامل و وزرای اقتصادی (اقتصاد، نفت، صمت، نیرو، راه، جهاد، ارتباطات و کار) به عنوان اعضای هیئت مدیره (یا تشکیل هیات عامل و عضویت سایر وزرا به همراه وزرای مزبور در هیأت عامل)
- انتقال کل اموال و دارایی های واقعی، مالی و نامشهود دولت به شرکت ملی ایران
- انتقال کل اموال و دارایی های واقعی، مالی و نامشهود نهادهای عمومی و شهرداری ها به شرکت ملی ایران
- انتقال کل اموال و دارایی های واقعی، مالی و نامشهود نهادهای منسوب به رهبر جمهوری اسلامی (بنیادها، ستادها، آستان ها و شرکت های تابعه آن ها) به شرکت ملی ایران
- انتقال کل اموال و دارایی های واقعی، مالی و نامشهود سپاه، ارتش و نیروی انتظامی به شرکت ملی ایران
- انتقال کل اموال و دارایی های سرزمینی به شرکت ملی ایران
- ملی شدن تمام بانک ها و نظام پولی کشور
- ملی شدن دوباره کل صنعت نفت و گاز ایران!
- پذیرش نقل و انتقال سهام مورث به وراث
- افزایش سرمایه با سلب حق تقدم برای نوزادان و شهروندان جدید
ب) تفکیک نظام های دیوان سالاری، فرهنگی، تقنینی، قضایی و امنیتی و نظامی از نظام اقتصادی ملی
اجرای درستِ رهیافت بالا (تفکیک قوا)، مستلزم انجام راهکارهای زیر است:
- اقتصاد کشور به دو بخش: الف) ملی و ب) خصوصی تفکیک شود.
- فعالیت های اقتصادی و مالی "بخش ملی" کشور در ساختار "شرکت ملی ایران" انجام شود.
- گزارشگری مالیِ ملی، تصمیمات سرمایه گذاری، تامین مالی و تقسیم سود و منافع بر اساس استانداردهای حرفه ای انجام شود.
- دیوان سالاری دولت، به امور اجراییِ غیرانتفاعی از قبیل؛ آموزش، بهداشت و سیاست داخلی و خارجی محدود گردد و بودجه آن نیز در مجمع عمومی شرکت ملی ایران تصویب و از همان ساختار تامین شود.
- پژوهش های فرهنگی در دانشگاه ها، پژوهشگاه ها، حوزه ها و سایر نهادهای مدنی، با نظارت عمومی و از طریق رسانه های مردم نهاد انجام و در شبکه های فرهنگی منتشر و ترویج شود.
- نهاد تقنینی، بدون نظارت استصوابی، به فرایند قانون گذاری و نظارت اهتمام ورزد.
- پس از بازنگری در قوانین توسط قوه مقننۀ مستقل، قوۀ داوری(قضاییه) با حفظ استقلال رأی، ضامن اجرای قوانین باشد.
- قوای امنیتی، انتظامی و نظامی نیز با "مدیریت منتخبِ مردم"، امورات و وظایف ذاتی خود را انجام دهند.
به همین سادگی!
شاید به این دلیل که همواره "سادگی بیانی راستین تر از حقیقت در خود دارد و پیچیدگی همیشه ابزاری برای درمان آشفتگیِ خودکم بینان یا ابزاری برای شیادان در کمینگاه فریب بوده است" و بنابه نظر "هراکلیتوس"، فیلسوف متقدم یونانی که می گفت:" جهانِ "بود"، جهان غیر واقعی و جهانِ "نمود" جهان حقیقی است، بهتر است با این تجربیات دهشتناک تاریخی از "جهانِ بود" گذر نماییم و به "جهانِ نمود" بپیوندیم.
ای در جامۀ بزرگان! اگر در بیان خود راستگو هستید، حل مشکلات امروز ایران بسیار ساده است! تا دیر نشده از برجِ بلند اوهام خود پایین بیایید و راستی و درستی پیشه نمایید.
دکتر داریوش اسدی
مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری امید آفرینان فرتاک